Skip to content
Mıhcı Hukuk Bürosu
MECİDİYEKÖY İSTANBUL
SÖĞÜTÖZÜ ANKARA
0(212) 909 19 94
BİZE ULAŞIN
AVUKATA SOR
Mıhcı Hukuk Bürosuİş Hukuku Hamile İşçinin İşten Çıkarılması
Hamile işçinin işten çıkarılması
HAMİLE İŞÇİNİN İŞTEN ÇIKARILMASI
Ses oynatıcı
00:00
06:48
Hamile işçinin işten çıkarılması iş hayatında sıklıkla karşımıza çıkar. Bu tür bir süreç hem işveren hem de işçi için ciddi hukuki sonuçlar doğurur.
Yazımızda hamile işçinin işten çıkarılması ile ilgili merak edilen soruları yanıtladık, bilinmesi gereken hususlar üzerinde durduk. Bunu yaparken uygulamadaki işleyişi ve mevzuat düzenlemelerini esas aldık. Dikkatli okumanızı öneririz.
İçindekiler [Gizle]
1 Hamile İşçinin İşten Çıkarılması Nedir?
2 Hamile İşçi İşten Çıkarılabilir mi?
3 Hamile İşçi Hakları
3.1 Hamile İşçi Çalışma Saatleri
3.2 Hamile İşçininin İşten Çıkarılması Halinde Ne Gibi Sonuçlar Doğar?
3.3 Hamilelik Nedeniyle İşten Ayrılmak Mümkün müdür?
3.4 Hamilelik Nedeniyle İşten Ayrılma İşsizlik Maaşı Hakkı Verir mi?
4 Sonuç Olarak Nelere Dikkat Edilmeli?
Hamile İşçinin İşten Çıkarılması Nedir?
Hamilelik nedeniyle işten çıkarılma ya da yaygın kullanımı ile hamile işçinin işten çıkarılması; daha az verim sağlayacağı, verilen işi düzgün yapamayacağı, duygusallaşacağı, güçsüzleşeceği vs. gibi kaygılardan ötürü işverenin gebe işçisini gebe olduğundan bahisle yahut herhangi bir bahane ile işten çıkarmasıdır.
Bu tür bir işten çıkarmanın yaygın olması hasebiyle kanunda bununla ilgili düzenlemeler mevcuttur. Ayrıca iş hukukundaki ispat kuralları da diğer yargılamalardan farklı özelliklere sahiptir. Bu nedenle gebe işçinin çeşitli bahaneler öne sürülerek işten çıkarılması ancak aslında gebe olduğu için işten çıkarılmış olması her zaman her türlü delille ispatlanabilmektedir. Bu nedenle sürecin hukuki arkaplanı iyi bilinmelidir.
Hamile işçinin işten işten çıkarılması, hamilelik nedeniyle işten çıkarılma veya çıkma durumlarında hatalı yahut ihmali işlemler yaparak ciddi hak kaybı yaşanabilir. Bu nedenle sürecin avukat yardımı alınarak takip edilmesi önem taşır.
Hamile İşçi İşten Çıkarılabilir mi?
Hukuka uygun bir işçi çıkarma işlemi iki şekilde mümkündür. Bunlardan birincisi haklı nedenle işten çıkarma iken diğeri geçerli nedenle işten çıkarmadır. Haklı nedenle işçi çıkarma derhal fesih olarak bilinir ve İş Kanunu madde 25 düzenlemesinde yer alır.
Geçerli nedenle işçi çıkarma ise İş Kanunu madde 17’de yer alır ve süreli fesih olarak bilinir. Bu tür bir fesihte işçinin performansı veya işyerinin ekonomik durumu geçerli neden olarak gösterilir. Önceden fesih ihbar süresine uyularak fesih yapılır.
Hamile işçi işten çıkarılabilir mi sorusuna gelinecek olursa, kanunda haklı nedenler arasında işçinin gebe kalması yer almaz. Dolayısıyla hamile işçinin işten çıkarılması haklı nedene dayandırılamaz.
Geçerli neden açısından inceleyecek olursak, işçinin performans düşüklüğü bir geçerli fesih nedenidir. Ancak bu maddede açık bir ifade ile hamile işçinin geçerli nedenle işten çıkarılamayacağını söyler. Daha doğru bir ifade ile hamilelik durumu geçerli neden olamaz.
Bunun haricinde hamile işçinin herhangi bir fesih sebebi oluşturacak davranışı elbette işten çıkarılmasına yeterli olur. Ancak bunun da suistimal edilerek aslında hamile olduğu için ancak başka nedenler bahane edilerek işçinin çıkarılması hali ciddi bir ihlal olur.
Hamile İşçi Hakları
Hamile işçilerin genel olarak diğer haklarına ek bazı hakları bulunur. Örneğin İş Kanunu madde 74 düzenlemesine göre hamile işçiye hamileliği boyunca rutin hastane kontrolleri için ek izinler verilir.
Bu izinlerden ötürü de ücretinden kesinti yapılamaz. Doktor raporu ile gerekli görülen durumlarda, hamile işçi sağlığına uygun düşecek daha hafif işlerde çalıştırılmak zorundadır. Bu halde işçinin ücretinde bir indirim yapılmaz.
Normal şartlarda işçinin bazı kusurlu davranışı ile neden olduğu sağlık probleminden ötürü devamsızlığının ardı ardına 3 iş günü yahut 1 ayda 5 iş gününden fazla olması durumunda işverene haklı nedenle derhal fesih imkanı doğar. Ancak bu durumdaki işçi gebe ise derhal fesih değil fesih ihbar süreleri + 6 haftalık süre sonrasında fesih imkanı söz konusu olur.
Hamile işçi ayrıca doğumdan 8 hafta öncesine rastlayan kısım için ücretli izin hakkına sahiptir. Yani bu dönemde çalışmaz ve çalışmadığı gibi ücrete de hak kazanır. Bu konu ile ilgili olarak ‘doğum izni’ başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.
Hamile İşçi Çalışma Saatleri
Hamile işçi çalışma saatleri uygulamada sıklıkla sorulur. Belirtmemiz gerekir ki bir işçinin hamile olması onun farklı saatlerde çalışmasını gerektirmez. Esasen burada somut olaya göre değişen bir durum söz konusudur.
Yukarıda da belirttiğimiz üzere hamile işçiye gerekli görülmesi halinde daha hafif iş verilir. İşveren bu yükümlülüğünü hamile işçinin çalışma saatlerini düşürerek veya daha hafif bir iş vererek kullanabilir. Burada önemli olan, kadın işçinin yaptığı işin gebeliğini tehlikeye sokmamasıdır.
Hamile İşçininin İşten Çıkarılması Halinde Ne Gibi Sonuçlar Doğar?
Hamile işçinin işten çıkarılması durumunda diğer şartlar sağlanmışsa işe iade davası açılabilir. Feshin nedenine ve gösterilen nedenin haklılığına göre bu davada verilecek karar değişir.
İşe iade davasında mahkemece feshi haksız bulursa hamile işçi lehine çalıştırılmayan 4 aylık süre için 4 aylık ücret tutarında tazminat, işe iade için başvuru ve başvurunun yapılması durumunda işverenin işçiyi geri almaması ihtimaline karşı 4 – 8 aylık ücret arasında tazminat hükmü verilir.
Hamile işçinin işten çıkarılması halinde gene somut olayın şartlarına göre kıdem ve ihbar tazminatı hakkı doğabilir. Bunun yanında işçinin içerde ödenmemiş ücreti, fazla mesai alacağı, kullandırılmamış yıllık izin ücreti vs. gibi işçi alacakları da ayrıca talep edilebilir.
Hamilelik Nedeniyle İşten Ayrılmak Mümkün müdür?
Salt hamilelikten ötürü işten ayrılmak mümkün değildir. Hamileliğin ciddi bir sağlık problemi doğurması durumunda kanunda yazan şartlar oluşmuşsa haklı veya geçerli nedenle fesih yapılabilir. Çalışma şartları da gebeliğe uygun değilse işten ayrılmak mümkündür. Esasen işçi burada süreli fesih yapabilir. Ancak bu ihtimalde kıdem tazminatı hakkını kaybedecektir.
Hamilelik Nedeniyle İşten Ayrılma İşsizlik Maaşı Hakkı Verir mi?
Hamilelik nedeniyle işten ayrılma işsizlik maaşı hakkı doğurur mu sorusu sıklıkla sorulmaktadır. Genel olarak işsizlik maaşı alabilmenin bir takım şartları vardır. Bunların en başında iş sözleşmesinin işçinin istek ve kusuru dışında sona ermesi gelir.
Bu nedenle sadece hamilelik nedeniyle işten ayrılma işsizlik maaşı hakkı vermez. Ancak somut olayın şartlarına göre hamile işçinin işten çıkarılması veya fesihte işçinin kusurunun bulunmaması durumunda işsizlik maaşı alınabilir. Bu konunun detayları için ‘işsizlik maaşı’ başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.
Sonuç Olarak Nelere Dikkat Edilmeli?
Yukarıda hamile işçinin işten çıkarılması durumunda ne gibi hukuki sonuçlar doğar sorusunu çeşitli ihtimalleri gözeterek cevaplandırdık. Belirtmemiz gerekir ki burada verdiğimiz bilgiler uygulamada karşılaşılacak asgari meselelerdir.
Bunun haricinde her somut olay genellikle daha karmaşık yapıda olur ve hukuki sorunlar içiçedir. Dolayısıyla iş hukukunda her somut olay için o olaya özgü hukuki çare üretilmelidir.